Undang-undang perceraian di Malaysia boleh menjadi sukar untuk difahami. Artikel ini menerangkan undang-undang perceraian di Malaysia, jenis perceraian, dan prosesnya. Ia juga menerangkan masa yang diperlukan, cara mengupah peguam dan yuran.
Apakah Prosedur Perceraian JPN Bukan Islam?
Prosedur perceraian JPN bukan Islam adalah undang-undang dan prosedur yang terpakai bagi perceraian seseorang individu bukan Islam di Malaysia. Prosedur perkahwinan dan perceraian seorang rakyat Malaysia adalah berbeza bergantung kepada agama masing-masing.
Undang-undang perkahwinan dan perceraian di Malaysia adalah berdasarkan terutamanya kepada dua undang-undang: iaitu di bawah Akta Membaharui Undang-undang (Perkahwinan dan Perceraian) 1976 Akta 164 (‘LRA 1976’) dan undang-undang syariah untuk orang Islam, Akta Undang-undang Keluarga Islam (Wilayah Persekutuan) 1984 dan undang-undang Islam yang lain.
Undang-undang ini mengawal keseluruhan proses perceraian, daripada memfailkan perceraian kepada pembahagian harta, hak penjagaan anak dan nafkah. Akta LRA 1976 terpakai kepada rakyat Malaysia bukan Islam. Sebaliknya, Akta Undang-undang Keluarga Islam (Wilayah-Wilayah Persekutuan) 1984 dan undang-undang Islam lain terpakai kepada umat Islam di negara kita.
Jabatan Pendaftaran Negara (JPN) adalah jabatan yang terlibat dalam perceraian bagi orang bukan Islam dan prosedur akan dijelaskan di bawah.
Kadar Perceraian di Malaysia dan Punca
Kadar perceraian di Malaysia telah meningkat, dengan Jabatan Pendaftaran Negara melaporkan peningkatan 20% dalam kes penceraian yang melibatkan rakyat Malaysia antara 2012 dan 2017. Menurut Jabatan Perangkaan Malaysia (DOSM), pada 2022, terdapat 3,025 dan 8,880 kes penceraian masing-masing melibatkan bukan Islam & bukan Islam di Selangor.
Perceraian di Malaysia selalunya berpunca daripada gabungan faktor. Salah satu punca perceraian di Malaysia ialah perselingkuhan. Pecah amanah yang disebabkan oleh hubungan luar nikah sering membawa kepada keretakan perkahwinan.
Isu kewangan adalah satu lagi sebab biasa. Pertikaian mengenai pengurusan wang, tanggungjawab kewangan dan keganasan rumah tangga boleh membebankan perkahwinan dan membawa kepada kerosakan.
Jenis Perceraian bagi Orang Bukan Islam
Di negara kita, terdapat dua jenis cerai untuk orang bukan Islam iaitu cerai persetujuan atau cerai tanpa persetujuan. Pasangan boleh memfailkan mana-mana kaedah bergantung pada keadaan mereka.
Perceraian tanpa persetujuan (juga dikenali sebagai 'perceraian unilateral' atau 'petisyen perceraian tunggal') adalah apabila salah seorang pasangan tidak bersetuju dengan perceraian atau syarat perceraian. Walaupun dengan tanpa persetujuan, pasangan yang lain masih boleh meneruskan permohonan itu.
Sebaliknya, perceraian persetujuan (juga dikenali sebagai 'petisyen perceraian bersama') ialah apabila kedua-dua pasangan bersetuju dengan perceraian dan syarat-syaratnya. Selagi pasangan boleh mencapai persetujuan, mereka boleh memfailkan petisyen perceraian bersama, yang biasanya lebih cepat dan lebih murah.
Proses untuk memfailkan perceraian unilateral untuk perceraian di Malaysia mengambil lebih banyak masa dan menanggung kos yang lebih tinggi. Jika kedua-dua pihak bersetuju untuk bercerai dan juga dengan syarat perceraian, memohon perceraian bersama adalah cara yang lebih baik. Istilah perceraian utama dijelaskan di bawah.
Syarat Perceraian
Sebelum mempertimbangkan perceraian, pasangan harus mempertimbangkan syarat perceraian. Sekiranya mereka sanggup dan mampu bersetuju dengan syarat perceraian, maka mereka boleh memohon cerai bersama. Sekiranya mereka tidak bersetuju dengan syarat perceraian, maka kedua-dua pasangan boleh memohon untuk perceraian unilateral.
Syarat tersebut termasuk hak penjagaan anak, pembahagian harta sepencarian dan nafkah suami isteri. Setiap istilah diterangkan dengan lebih lanjut di bawah.
Penjagaan Anak
Dalam perceraian bersama, pasangan itu juga boleh berbincang dan mencapai persetujuan bersama mengenai pengaturan untuk anak-anak. Ini termasuk ibu bapa mana yang akan mempunyai hak penjagaan anak, memutuskan pendidikan anak dan tinggal bersama anak.
Di samping itu, mereka juga boleh membincangkan hak lawatan untuk ibu bapa lain yang dilucutkan hak penjagaan anak dan jumlah nafkah anak yang perlu dibayar. Di Malaysia, terdapat anggapan yang boleh disangkal bahawa kanak-kanak di bawah umur 7 tahun lebih baik bersama isteri.
Jika mereka tidak boleh bersetuju dengan pengaturan untuk kanak-kanak itu dan kemudian memfailkan perceraian unilateral, mahkamah akan mempertimbangkan beberapa faktor apabila memutuskan ibu bapa mana yang mempunyai hak penjagaan anak, yang utama ialah kebajikan kanak-kanak itu.
Kemahuan kanak-kanak juga akan mempengaruhi keputusan hakim, dan anak-anak biasanya lebih suka bersama ibu bapa yang menghabiskan lebih banyak masa di rumah bersama mereka.
Memandangkan kedua-duanya mempunyai tanggungjawab untuk membesarkan anak, mahkamah juga akan memerintahkan setiap ibu bapa membayar nafkah bulanan anak berdasarkan pendapatan ibu bapa.
Pembahagian Aset Perkahwinan
Aset perkahwinan termasuk apa-apa aset yang diperoleh semasa perkahwinan melalui usaha tunggal atau bersama, serta apa-apa harta yang dimiliki oleh pasangan sebelum perkahwinan tetapi telah bertambah baik dengan ketara semasa perkahwinan. Ini mungkin termasuk kereta, rumah dan aset lain.
Kedua-dua pasangan mempunyai hak ke atas harta sepencarian dan boleh berunding dan bersetuju tentang cara membahagikan harta tersebut.
Sekiranya pasangan tidak bersetuju dan memfailkan perceraian secara unilateral, mahkamah akan mempertimbangkan beberapa faktor untuk memutuskan pembahagian aset. Faktor-faktor ini termasuk sumbangan kewangan dan bukan kewangan kedua-dua pasangan, keperluan anak-anak dalam perkahwinan, dan tempoh perkahwinan.
Nafkah Pasangan
Nafkah pasangan ialah sokongan kewangan yang diberikan oleh satu pasangan kepada pasangan yang lain semasa atau selepas perceraian. Pasangan, terutamanya isteri, berhak meminta pasangan lain, suami membayar nafkah dalam prosiding perceraian.
Dalam perceraian bersama, pasangan boleh berbincang dan mencapai kata sepakat mengenai jumlah nafkah yang perlu dibayar oleh seorang pasangan. Sekiranya mereka tidak bersetuju dengan perkara ini dan memfailkan perceraian secara unilateral, mahkamah boleh mempertimbangkan beberapa faktor semasa memutuskan nafkah. Faktor-faktor ini termasuk keperluan, kemampuan kewangan, dan pendapatan pasangan.
Prasyarat sebelum bercerai
Jika kedua-dua pihak bersetuju dengan semua syarat perceraian di atas, mereka boleh memfailkan perceraian bersama. Jika mereka tidak bersetuju dengan aturan dan syarat perceraian, mereka mesti memilih untuk memfailkan perceraian secara unilateral.
Mengikut undang-undang perceraian di Malaysia, sebelum memulakan sebarang prosiding perceraian untuk pembatalan perkahwinan, pasangan perlu memenuhi beberapa prasyarat, bergantung kepada sama ada permohonan cerai bersama atau permohonan cerai unilateral. Keperluan dijelaskan di bawah:
Bagi kedua-dua jenis perceraian
Syaratnya ialah perkahwinan pasangan mesti didaftarkan di Malaysia dan perkahwinan itu secara amnya mestilah bertahan sekurang-kurangnya 2 tahun atau lebih. Perkahwinan itu tidak semestinya memerlukan sebarang majlis perkahwinan, tetapi ia mesti didaftarkan mengikut undang-undang perkahwinan kita. Keperluan 2 tahun ini hanya boleh diketepikan dalam keadaan dan situasi yang luar biasa.
Untuk petisyen perceraian bersama
Kedua-dua pasangan mesti bersetuju dengan perceraian dan syarat perceraian.
Untuk petisyen perceraian tunggal: Terdapat 2 lagi prasyarat:
(a) Pemohon mesti merujuk perkahwinan kepada tribunal perkahwinan, Jabatan Pendaftaran Negara, Jabatan Pendaftaran Negara (JPN) untuk perdamaian dan kaunseling perkahwinan dan terdapat sedikit pengecualian untuk keperluan ini.
Apabila pendamaian gagal selepas beberapa sesi, Pejabat Pendaftaran akan mengeluarkan sijil tidak perdamaian, yang mesti digunakan untuk peringkat proses perceraian kelak nanti.
Bila seseorang menanya tentang ‘prosedur perceraian JPN bukan islam’, ia merujuk kepada proses merujuk perkahwinan ke JPN untuk perdamaian perkahwinan. Apabila tanya tentang ‘borang cerai online’, ia merujuk kepada borang JPN yang perlu diisi dalam rujukan ke JPN ini. Ia adalah penting untuk memastikan setiap muka surat dalam borang diisi dengan teliti dan tepat.
(b) Pemohon mesti membuktikan salah satu alasan bahawa keruntuhan perkahwinan yang tidak boleh dipulihkan. Alasan bahawa perkahwinan itu telah rosak termasuk:
Pasangan lain telah berkelakuan dengan cara yang menyebabkan pasangan tidak dapat dijangka secara munasabah untuk tinggal bersamanya
Pasangan yang lain telah berzina dan tidak boleh ditoleransi untuk tinggal bersamanya. Zina bermaksud berlakunya persetubuhan dengan pihak yang bukan pasangannya.
Terdapat pengasingan oleh pasangan lain untuk tempoh berterusan sekurang-kurangnya dua tahun berturut-turut.
Terdapat perpisahan antara pasangan selama sekurang-kurangnya dua tahun berturut-turut
Pasangan yang lain memeluk Islam
Prosedur Perceraian di Malaysia
Terdapat 6 langkah untuk prosedur perceraian di Malaysia, yang dijelaskan secara terperinci di bawah:
Sediakan dokumen
Pemohon, yang dikenali sebagai 'pempetisyen' harus menyediakan beberapa dokumen dan maklumat perceraian yang diperlukan:
(a) Kad pengenalan atau pasport kedua-dua pasangan
(b) Sijil kelahiran anak hasil perkahwinan (jika ada anak)
(c) Sijil perkahwinan
(d) Dokumen pemilikan harta sepencarian
(e) Sijil ketidakdamaian JPN (untuk permohonan cerai unilateral)
Bagi perintah perceraian yang telah diperolehi dari luar negara bagi perkahwinan bukan Islam, pasangan boleh memohon perintah pengisytiharan untuk mengiktiraf perintah mahkamah asing itu sebagai perintah mahkamah kami.
Tandatangan dan memohon kepada mahkamah untuk perceraian.
Jika ia adalah permohonan cerai tunggal, seorang pasangan sebagai pempetisyen perlu menandatangani dan memfailkan dokumen mahkamah dengan dokumen sokongan lain di Mahkamah Tinggi Malaya untuk memohon cerai. Selepas memohon kepada mahkamah, proses litigasi telah dimulakan.
Jika ia adalah permohonan bersama untuk perceraian, maka kedua-dua pasangan melantik peguam dan memfailkan petisyen bersama di Mahkamah Tinggi bersama-sama.
Menyerahkan dokumen kepada pasangan yang lain
Jika ia adalah petisyen perceraian tunggal, pempetisyen mesti menyampaikan dokumen mahkamah kepada pasangan lain, yang dikenali sebagai 'responden' dan responden mesti menjawab. Jika ia adalah petisyen perceraian bersama, penyampaian dokumen biasanya tidak diperlukan.
Perbicaraan
Mahkamah akan menetapkan tarikh perbicaraan. Pada tarikh tersebut, pasangan suami isteri mesti hadir ke mahkamah untuk perbicaraan dan pendengaran penuh. Selepas mendengar keterangan daripada kedua-dua pihak dan saksi dalam prosiding mahkamah, hakim akan mengeluarkan perintah mahkamah, yang dikenali sebagai "Dekri Nisi'. Ini adalah perintah sementara yang belum membubarkan perkahwinan.
3 bulan selepas dekri nisi diberikan, pasangan boleh memohon untuk mendapatkan ‘Sijil Menjadikan Dekri Nisi Mutlak’, juga dikenali sebagai sijil cerai Malaysia. Dengan kebenaran hakim, tempoh menunggu 3 bulan boleh dipendekkan dan dalam tempoh 3 bulan ini, dekri nisi boleh dibatalkan dengan permohonan pihak.
Untuk menjawab ‘apa itu sijil cerai’, ini adalah perintah terakhir yang akan menyatakan dan mengesahkan pembubaran perkahwinan. Jika mana-mana pihak tidak berpuas hati dengan penghakiman mahkamah, dia boleh merayu ke mahkamah yang lebih tinggi. Sekiranya seseorang terhilang sijil cerai, mereka boleh memohon kepada mahkamah berkenaan untuk .
Kemas kini status perkahwinan
Pihak-pihak boleh mengemas kini status cerai dan mendaftar perceraian mereka kepada JPN untuk pendaftaran perceraian, dengan mengemukakan dokuemen asal dan Salinan seperti perintah mahkamah, dekri cerai, dan dokumen lain yang berkaitan. Biasanya, kemas kini dilakukan di JPN Putrajaya.
Di JPN, mereka juga boleh bertindak sebagai pendaftaran perkahwinan. Ia mengandungi maklumat dan memberi pengesahan rekod perkahwinan peribadi. Salah satunya ialah mengeluarkan sijil status tunggal Malaysia, iaitu mengesahkan seseorang individu itu kini bujang.
Ini biasanya diperlukan untuk warganegara yang berhasrat untuk berkahwin di negara luar negara yang mengamalkan perkahwinan monogami.
Berapa lamakah masa yang diperlukan untuk menyelesaikan perceraian di Malaysia?
Masa yang diperlukan untuk menyelesaikan perceraian di negara kita bergantung kepada sama ada permohonan cerai bersama atau permohonan cerai tunggal.
Bagi permohonan cerai bersama, ia mengambil masa 1 hingga tempoh 6 bulan untuk disiapkan. Bagi petisyen perceraian tunggal, proses boleh mengambil masa 9 bulan hingga setahun atau lebih.
Dapatkan Bantuan Guaman untuk Perceraian
Apabila memilih peguam perceraian yang betul untuk prosiding perkahwinan, anda boleh memilih peguam dengan kualiti dan pertimbangan berikut:
Pengalaman dan kepakaran
Dia harus memahami undang-undang keluarga dan peraturan mahkamah yang berkaitan untuk perkahwinan dan perceraian bukan Islam, seperti LRA 1976.
Ketersediaan dan responsif
Pilih peguam yang mudah dihubungi dan bertindak balas dengan cepat kepada kebimbangan dan soalan anda.
Reputasi dan rujukan
Siasat reputasi peguam dan semak ulasan daripada pelanggan terdahulu jika anda ingin mengetahui lebih lanjut tentang tahap perkhidmatan dan pengalaman mereka dalam hal perceraian.
Kos penceraian di Malaysia
Kos petisyen cerai bersama biasanya beberapa ribu Ringgit (RM). Bagi kos perceraian petisyen tunggal, ia biasanya lebih tinggi daripada kos petisyen perceraian bersama dan bergantung terutamanya kepada kerumitan dan butiran perkara itu.
Beberapa yuran biasanya termasuk perbelanjaan berikut:
Yuran guaman: Ini adalah yuran yang dikenakan oleh peguam untuk memberi anda nasihat guaman dan menyiapkan kerja.
Pengeluaran: Ini termasuk yuran pemfailan mahkamah seperti pemfailan dekri perceraian, perjalanan dan fotokopi dokumen.
Kesimpulan
Undang-undang perceraian di Malaysia terutamanya prosedur perceraian JPN bukan Islam boleh menjadi sangat rumit. Tetapi dengan bantuan peguam perceraian yang berpengalaman, kes anda boleh mendapat hasil yang terbaik.
Jika anda mempunyai sebarang soalan mengenai perkhidmatan undang-undang atau memerlukan sebarang nasihat undang-undang mengenai keadaan anda, anda boleh menghubungi kami. Firma guaman kami akan membantu dan membimbing anda.
Soalan Lazim
1. Adakah isteri mendapat separuh dalam perceraian di Malaysia?
Isteri tidak semestinya mendapat separuh daripada harta sepencarian di Malaysia. Mahkamah akan mempertimbangkan beberapa faktor seperti sumbangan kewangan dan sumbangan kepada keluarga oleh pasangan dalam memutuskan pembahagian aset.
2. Apakah peraturan perceraian di Malaysia?
Peraturan perceraian di Malaysia secara amnya pasangan mestilah telah berkahwin sekurang-kurangnya 2 tahun. Kemudian, jika pasangan boleh bersetuju dengan syarat perceraian, mereka boleh memohon untuk perceraian bersama, iaitu perceraian dengan persetujuan bersama. Jika mereka tidak bersetuju dengan syarat perceraian, mereka boleh memohon cerai secara unilateral.
