Prosedur ambil anak angkat di Malaysia merupakan isu yang sering diperkatakan dalam kalangan rakyat Malaysia. Artikel ini menerangkan undang-undang Malaysia yang berkaitan dengan pengambilan anak angkat, langkah-langkah untuk pengangkatan, dan kesan pengangkatan.
Apakah Prosedur Anak Ambil Angkat di Malaysia?
Prosedur ambil anak angkat di Malaysia adalah proses undang-undang yang membolehkan individu atau pasangan mengangkat dan menjadi ibu bapa yang sah kepada anak.
Sifat dan tujuan pengangkatan termasuk yang berikut:
Untuk ibu bapa angkat atau individu: Ia membolehkan mereka mengambil anak angkat secara sah untuk perancangan keluarga apabila atas sebab tertentu, tidak dapat mengandung anak.
Untuk kanak-kanak :Ia membolehkan mereka membesar dalam persekitaran yang stabil dan sihat, sekali gus mengurangkan isu sosial dan jenayah.
Undang-undang pengangkatan di negara kita ialah Akta Pengangkatan 1952. Undang-undang ini terpakai kepada bukan Islam dan Islam di Semenanjung Malaysia dan menetapkan syarat dan proses untuk pengangkatan yang akan diterangkan di bawah.
Kelayakan untuk Anak Angkat
Sebelum mana-mana individu bercadang untuk memohon sebarang perintah pengangkatan, mereka harus memenuhi syarat-syarat ambil anak angkat antara lain iaitu:
Umur dan tempat tinggal
(a) Umur
Sekiranya tiada hubungan kekeluargaan antara pemohon dan kanak-kanak, ibu bapa angkat yang dicadangkan yang merupakan pemohon mestilah berumur sekurang-kurangnya 25 tahun dan sekurang-kurangnya 21 tahun lebih tua daripada kanak-kanak tersebut (yang mestilah berumur kurang daripada 21 tahun);
(b) Kediaman
Ibu bapa angkat dan bayi/anak mesti tinggal/bermastautin di Semenanjung Malaysia. Warganegara Malaysia biasanya dianggap biasa bermastautin di Malaysia.
(c) Penjagaan pemohon
Sekurang-kurangnya 3 bulan sebelum membuat perintah pengangkatan, kanak-kanak itu berada dalam jagaan ibu bapa angkat yang dicadangkan dan mereka hendaklah memaklumkan kepada Jabatan Kebajikan Masyarakat tentang hasratnya untuk memohon perintah tersebut.
Persetujuan untuk pengangkatan
Keizinan ibu bapa kandung kanak-kanak itu atau penjaga bahawa mereka bersetuju untuk menyerahkan kanak-kanak mesti diperolehi.
Kebajikan dan tiada bayaran
Mahkamah juga akan mempertimbangkan sama ada perintah pengangkatan itu adalah untuk kebajikan dan kepentingan kanak-kanak itu. Dalam hal ini, mahkamah akan mempertimbangkan sama ada persekitaran keluarga ibu bapa angkat menawarkan persekitaran yang menyokong tumbesaran anak.
Langkah-langkah dalam Proses Pengangkatan
Proses pengambilan undang-undang di Malaysia biasanya melibatkan langkah-langkah berikut:
Memfailkan permohonan bagi pengangkatan
Ibu bapa angkat boleh memulakan permohonan dengan memfailkan petisyen pengangkatan di Mahkamah Tinggi atau Mahkamah Sesyen. Jika ia adalah permohonan oleh kedua-dua pasangan suami isteri, maka mereka boleh memfailkan permohonan bersama.
Anak angkat, penjaga ad litem (pegawai yang dilantik oleh mahkamah seperti yang dijelaskan di bawah), dan ibu bapa kandung kanak-kanak itu juga harus dijadikan pihak dalam perkara itu. Pada masa yang sama, pemohon atau peguamnya boleh menyediakan dokumen mahkamah seperti afidavit dengan dokumen yang diperlukan termasuk:
(a) Dokumen pengenalan sijil kelahiran anak angkat, kad pengenalan pemohon dan sijil perkahwinan
(b) Borang yang menunjukkan persetujuan untuk pengangkatan daripada ibu dan bapa kandung
Borang-borang tersebut bagi keizinan ibu bapa kandung adalah dalam bentuk surat akuan berkanun surat keizinan pengangkatan dan hendaklah mengikut prosedur yang ditetapkan untuk memastikan proses penerimaan adalah lancar.
Pelantikan penjaga ad litem
Semasa sesi mahkamah pertama, mahkamah biasanya melantik seorang pegawai wakil daripada Jabatan Kebajikan Masyarakat untuk menjadi penjaga ad litem kanak-kanak tersebut. Peranan penjaga ad litem termasuk menyiasat kebolehan ibu bapa angkat untuk memberikan sokongan kepada kanak-kanak dan membuat pendapat selepas penyiasatan.
Siasatan oleh Jabatan Kebajikan Masyarakat
Selepas pelantikan, pegawai dari Jabatan Kebajikan Masyarakat (JKM) biasanya mengunjungi rumah ibu bapa angkat. Ini adalah sebahagian daripada penyiasatan untuk memastikan pemohon iaitu bapa angkat atau ibu angkat atau kedua-duanya dapat memberi anak angkat pendidikan yang sewajarnya dan keperluan lain yang diperlukan untuk kehidupan.
Selepas siasatan, pegawai itu kemudian menulis pendapatnya dalam laporan yang akan dikemukakan kepada mahkamah nanti.
Perbicaran dan Perintah Pengangkatan
Selepas penyiasatan selesai, mahkamah akan menjadualkan perbicaraan di mana ibu bapa angkat, anak, ibu bapa kandung dan penjaga ad litem mesti hadir. Semasa perbicaraan, hakim boleh menemu bual pihak-pihak dan ini adalah peluang untuk ibu bapa angkat untuk menunjukkan kepada mahkamah bahawa dia memenuhi keperluan undang-undang untuk memberikan perintah anak angkat.
Sekiranya hakim berpuas hati dengan laporan daripada pegawai kebajikan masyarakat dan perkara-perkara lain, dia kemudiannya memberi perintah mahkamah bahawa kanak-kanak itu kini sah menjadi anak angkat.
Memuktamadkan proses pengambilan anak angkat
Langkah seterusnya ialah menyediakan perintah mahkamah yang mengandungi keputusan mahkamah yang biasanya termasuk perintah berikut untuk Ketua Pendaftar Jabatan Pendaftaran Negara (‘JPN’) untuk:
(a) Mengeluarkan sijil kelahiran baru untuk anak angkat dengan nama baharu anak itu dan yang tidak mengandungi perkataan 'Anak Angkat’
(b) Masukkan dalam Daftar Anak Angkat dengan perkataan ‘Angkat’ untuk anak tersebut.
Selepas itu, langkah terakhir ialah memohon sijil pengangkatan dari Jabatan Pendaftaran Negara (JPN) dengan pengeluaran sijil kelahiran baru mengikut undang-undang lain, Akta Pendaftaran Anak Angkat 1952. Dokumen yang perlu dikemukakan bagi permohonan di Jabatan Pendaftaran Negara termasuk:
Perintah pengangkatan yang dikeluarkan oleh Mahkamah
Dokumen pengenalan ibu bapa angkat (MyKad atau pengenalan sah lain)
Sijil kelahiran asal anak angkat
Selepas pembayaran yuran pendaftaran dan pengeluaran sijil kelahiran anak baru, proses pengambilan anak angkat kini selesai dan cara-cara di atas juga menjelaskan 'cara buat surat beranak anak angkat'.
Kesan Undang-undang Perintah Pengangkatan
Sebaik sahaja pengangkatan didaftarkan, berikut adalah beberapa kesan daripada pengangkatan:
Pemindahan hak daripada ibu bapa kandung
Ibu bapa anak angkat mengambil alih semua hak dan kewajipan ibu bapa sebagai status ibu bapa baharu. Ini termasuk penjagaan yang sah, dan menyediakan Pendidikan dan keperluan lain bagi anak angkat.
Warisan
Anak angkat boleh mewarisi harta pusaka ibu bapa angkat mengikut undang-undang seolah-olah dia dilahirkan dalam perkahwinan yang sah (yang bermaksud seolah-olah anak ini dilahirkan oleh ibu bapa angkat dalam perkahwinan yang sah).
Perintah pengangkatan memberikan keturunan yang sah kepada ibu bapa angkat dan menghalang kes kes pengangkatan tidak berdaftar.
Mendapatkan Bantuan Guaman
Permohonan untuk mendapatkan perintah anak angkat di Malaysia adalah rumit kerana ia melibatkan banyak institusi dan jabatan. Tambahan pula, ini juga boleh melibatkan bidang undang-undang lain seperti undang-undang keluarga di Malaysia dan prosedur perceraian di Malaysia.
Oleh itu, adalah dicadangkan untuk mendapatkan peguam yang berpengalaman dalam kedua-dua undang-undang pengangkatan dan perceraian di Malaysia untuk perkara ini. Bagi kos, yuran guaman untuk memohon perintah anak angkat di Malaysia biasanya bermula dari beberapa ribu ringgit.
Kesimpulan
Prosedur ambil anak angkat di Malaysia memerlukan pemahaman tentang prosedur khusus dan perancangan yang teliti untuk memastikan hasil yang berjaya. Jika anda mempunyai sebarang pertanyaan atau mencari perkhidmatan guaman, hubungi kami dan kami akan membimbing anda melalui proses tersebut.
Soalan Lazim
1. Berapa lama sijil anak angkat siap?
Kebiasaanya, proses pengeuaran sijil anak angkat mengambil lebih kurang 1 bulan.
2. Kenapa nak ambil anak angkat?
Alasan-alasan untuk mengambil anak angkat termasuklah ketiadaan upaya untuk mendapat anak sendiri (ie kesuburan atau masalah perubatan yang menghalang kehamilan yang selamat).
